Circusdrama in Carré

Vrijdagmiddag 3 januari om 16 uur gingen we naar het kerstcircus in Carré. Bij ons thuis is dat een jarenlange traditie. Niet zelden gaan we in een verschillende samenstelling, deze keer ging ik samen met mijn jongste dochter Emma Groen (10) en met Otto Kwast (5), we verheugden ons enorm. En we verbazen ons iedere keer over het feit dat er drie voorstellingen op een dag zijn. Om 12, 16 en 20 uur. Wanneer je je bedenkt dat iedere voorstelling meer dan drie uur duurt, realiseer je je dat dit een huzarenstuk is. Voor alle (meer dan 100) medewerkers, maar zeker ook voor de (zo’n 100) artiesten, die drie keer per dag in volle concentratie hun act doen. Het is geweldig wat Stardust en Carré ieder jaar weer presteren: een prachtig programma met de beste circusartiesten van het moment. Over volle zalen gesproken, het is bijna altijd uitverkocht. Circus is magisch. Oud-spreekstalmeester Peter van Lindonk riep het altijd al: ‘May all your days be circus days’. En daar voegen we graag aan toe: ‘Nergens is circus mooier dan in Carré’.

Alles verliep perfect. De binnenkomst (portier!), de geur van zaagsel en paarden, circusdirecteur Henk van der Meijden in de foyer, de opzwepende muziek, de enthousiaste ontvangst door medewerkers van Carré, de stem van de spreekstalmeester Fred Butter, de prachtige belichting van het theater. We zaten op het podium, dan heb je een schitterend overzicht over de zaal. Je kijkt de zaal in zoals Youp van ’t Hek en Jochem Myjer dat ook doen. We genoten met volle teugen. Zoals altijd was het programma weer overvol spanning, humor, schoonheid en sensatie.

Na een kleine drie uur waren de Sky Angels aan de beurt, de voorlaatste act. Al zo’n veertig jaar verzamel ik programmaboekjes van de voorstellingen die ik bezoek. In het programmaboekje lazen we de volgende tekst:

Sky Angels is de kerstachtige naam van deze opzienbarende Pas de Deux in de Lucht. Superlatieven horen bij het circus, maar zonder enige overdrijving kan men nu zeggen dat het luchtnummer Sky Angels van Kristina Vorobeva en haar echtgenoot Rustem Osmanov nu zeker het beste luchtnummer ter wereld is….Hier gaat schoonheid en choreografie op bijzondere wijze samen met gevaar….Zij heeft een enorm vertrouwen in haar man….beiden voeren, met alleen hangend aan hun tanden, de meest moeilijke en riskante formaties uit….

Het Russische acrobatenechtpaar zweeft aan riemen die ze soms met hun handen en soms met hun tanden vasthouden. Ze hebben jarenlang getraind om hun act tot in de perfectie uit te voeren, ze zijn de uitvinders van de techniek met het bitje. Ze vertrouwen daarbij op hun kracht en op elkaar. Ze ontvingen in 2017 in Monaco de hoogste circusonderscheiding: De Gouden Clown (uit handen van Prins Albert en Prinses Stéphanie). Ademloos keken we naar deze act. Het was prachtig om te zien. Maar plotseling ging het fout.

Een enorme smak

De act was bijna ten einde toen we de twee zagen vallen. Van een meter of tien. Geruisloos, er werd niet gegild. Het was afschuwelijk om te zien. We wisten gelijk dat het foute boel was. Zij viel eerst (zij hing onder hem) en daarna viel hij bovenop haar. Aan de rand van de ring in de piste en gelukkig niet in het publiek. Ze bleven bewegingloos liggen. Mensen vanachter de schermen renden erop af. Er kwam iemand uit het publiek (een dokter?) en Henk van der Meijden was er ook direct bij. Enkele bezoekers (met kinderen) verlieten de zaal. Het duurde een paar minuten voordat er schermen geplaatst werden. Otto van vijf zei, terwijl hij muisstil op zijn stoel zat: ‘Ik vond alles prachtig, behalve het einde’. Ik zag Henk van der Meijden overleggen met de spreekstalmeester Fred Butter. Fred informeerde de bezoekers: ‘U zult begrijpen dat de voorstelling hiermee ten einde gekomen is’ en zo kwam er abrupt een einde aan de voorstelling.

We verlieten Carré als een van de eersten. We hoorden sirene’s en zagen politie-auto’s en ambulances, op dat moment liepen we al buiten aan de Amstel. Ik besloot er met de kinderen veel over te praten. Eigenlijk was het een soort geïmproviseerde slachtofferhulp. Hoe kon het gebeuren? Wat is er precies gebeurd? Hoe zijn ze er aan toe? Gaan ze dood? Waarom was er geen vangnet? En waarom wel bij de trapeze-act? Gaat de volgende voorstelling (van 20 uur) gewoon door? En hoewel ik ook niet alle antwoorden had, was het goed om er over te praten. Om het te benoemen. En na een tijdje praten was het goed en werden er ook weer andere onderwerpen aangekaart: ‘Wat was het vanmiddag druk in tram 2’.

Risico van het vak

Naderhand werd de oorzaak duidelijk. De man verloor een tand waardoor de druk in zijn mond wegviel en daarmee de grip op zijn bit. De vrouw ging daardoor vanzelf mee. Hij probeerde de riem nog te grijpen, maar dat mislukte.

Als ik het goed begrepen heb, gebruiken Russische trapeze-artiesten nooit een vangnet. Ze maken ook geen gebruik van koorden, die zouden slechts in de war raken door het gedraai van het duo. Een vriend van mij, die in de bouw werkt, appte emotieloos: ‘Een bedrijfsongeval. Ook niet handig zonder net. Daar staan in onze branche hoge boetes op’. Risico’s van vallen horen erbij. Het gaat wel vaker mis op grote hoogte. In 2013 overleed acrobate Sarah Guyard in Las Vegas toen haar veiligheidskoord het begaf. In 2016 overleefde een zoon van een van de oprichters van Cirque du Soleil een val van een telescopische lift niet en in 2018 overleed de Fransman Yann Arnaud, ook van Cirque du Soleil, na een act met zogenaamde ‘aerial straps’.

Hoe gaat het nu met de artiesten?

Rustem Osmanov, de man, had na onderzoek niets gebroken, had geen inwendige bloedingen en kwam er met een hersenschudding en een shock vanaf. Bij zijn vrouw, Kristina Vorobeva, werd onder andere een verschoven nekwervel geconstateerd. Inmiddels heeft ze een dubbele operatie aan haar nek ondergaan en is er een titanium plaat geplaatst. Ze heeft geen gevoel in haar benen. Artsen in het AMC zijn druk met haar bezig.

Damage control

Precies een dag later ontvingen we een bericht van Carré. ‘We kunnen ons goed voorstellen dat u geschrokken bent van het nieuws over een van de acts, wij hebber er alles aan gedaan en doen er alles aan om dit zo goed mogelijk op te vangen en te begeleiden voor u als bezoekers en voor de artiesten.’ Keurig bericht. Door dit voorval en omdat de voorstelling vroegtijdig eindigde kwam Carré met een klein gebaar: ‘Voor volgend jaar willen wij u graag de mogelijkheid bieden om als eerste tickets te mogen reserveren voor het Wereldkerstcircus 2020/2021’. En dan denk je bij jezelf, zouden mensen na deze ervaring volgend jaar gewoon weer willen komen? Het is een gebaar, maar het is wel heel minimaal. Het kost Stardust/Carré helemaal niets. Dat had best wat genereuzer gemogen.

Tien minuten na dit mailbericht ontvingen we een reclame-bericht van Carré. Onder de kop ‘Speciaal voor u geselecteerd’ werden andere voorstelling van Carré onder mijn aandacht gebracht. De tekst begon zo: ‘Onlangs bezocht u Wereldkerstcircus in Carré. Dank voor uw bezoek, we hopen dat u genoten heeft’. Het theater deed geen enkele moeite om de bezoekers van de fatale voorstelling uit het mailbestand te halen. Heel erg onzorgvuldig!

In de 35 jaar dat het kerstcircus bestaat, is een dergelijke val nog nooit voorgekomen. Laten we hopen dat het goed afloopt met de artiesten. De voorstelling van 20 uur op 3 januari werd afgelast, de shows op 4 en 5 januari gingen gewoon door. En wat was het nummer dat de Sky Angels begeleidde bij hun act? Freddy Mercury’s The Show Must Go On.